به گزارش تحریریه، جان فوربز نش جونیور ریاضیدان آمریکایی بود. او در سال ۱۹۲۸ در ویرجینیای غربی متولد شد و درزمینه‌ی مطالعه‌ی هندسه‌ی دیفرانسیل و معادلات دیفرانسیل با مشتقات جزئی پیشگام بود. همچنین، نظریه‌ی تعادلی به‌نام تعادل نش را (که دیلمای زندانی‌ها یکی از مثال‌های معروف آن است) مطرح کرد. نش، در سال ۱۹۹۴، به‌خاطر تلاش‌هایش درزمینه‌ی توسعه‌ی مبانی ریاضیِ نظریه‌ی بازی، به‌همراه دو نفر دیگر، برنده‌ی جایزه‌ی نوبل اقتصاد شد. نش طی یک حادثه‌ی رانندگی در سال ۲۰۱۵ درگذشت.

نکات کلیدی

۱- جان فوربز نش جونیور ریاضیدان آمریکایی متولد ۱۹۲۸ بود.
۲- نش پیشگام حوزه‌ی هندسه‌ی دیفرانسیل و معادلات دیفرانسیل با مشتقات جزئی بود.
۳- او به‌همراه دو نفر دیگر در سال ۱۹۹۴ برنده‌ی جایزه‌ی نوبل اقتصاد و جایزه‌ی آبل در سال ۲۰۱۵ شد.
۴- حسن شهرت او حاصل توسعه‌ی چند مفهوم ریاضیاتی شامل قضایای نشانندگی نش [۳] است.
۵- نش طی یک حادثه‌ی رانندگی در نیوجرسی در سال ۲۰۱۵ درگذشت.

اوایل زندگی و تحصیلات

جان اف. نش جونیور در بلوفیلد ویرجینیای غربی در سال ۱۹۲۸ متولد شد. نش به‌جای اقتصاد به مطالعه‌ی ریاضی در مؤسسه‌ی فناوری کارنگی پرداخت و سپس، در سن ۲۲ سالگی، مدرک دکترای خود را از دانشگاه پرینستون دریافت کرد. در همین دانشگاه پرینستون بود که کار خود درزمینه‌ی نظریه‌ی تعادل را آغاز کرد. او در مؤسسه‌ی فناوری ماساچوست (MIT) و برای شرکت رند کار کرد.

بیماری نش در سال ۱۹۵۹ اسکیزوفرنی از نوع پارانوئید تشخیص داده شد. شرایط او به‌مدت بیش از دو دهه بر حرفه‌ی او تأثیر منفی گذاشت. در اوایل دهه‌ی ۷۰، نش درمانی را دریافت کرد که موجب بهبود شرایطش شد تا آنجا که توانست بار دیگر تدریس در پرینستون را ازسربگیرد.

او در بیست سال آخر عمرش به‌عنوان ریاضیدان پژوهشگر ارشد در دانشکده مشغول به کار بود. بعدها به‌دلیل اینکه نش عادت داشت تخته را شب‌هنگام، زمانی که هیچ‌کس آنجا نبود، با معادلات پیچیده پُر کند، به او لقب شبح فاین‌هال را دادند.
جان و آلیشیا نش در سال ۲۰۱۵ طی تصادف تاکسی‌ای که در نیوجرسی سوارش بودند کشته شدند. نش ۸۶ سال و آلیشیا ۸۲ سال سن داشت. آن‌ها درحال بازگشت از نروژ بودند، جایی که نش جایزه‌ی آبل ۲۰۱۵ را از فرهنگستان علوم نروژ دریافت کرده بود.

نکته‌ی مهم

راسل کرو در فیلم ذهن زیبا، برنده‌ی جایزه‌ی اسکار ۲۰۰۱، زندگی نش را به‌تصویر کشیده است. این فیلم وقایع زندگی او همراه‌با همسرش آلیشیا را در بحبوحه‌ی کشمکش آن‌ها بین نبوغ و بیماری روانی نش نشان می‌دهد. این فیلم براساس بیوگرافی نوشته‌ی سیلویا ناسار در سال ۱۹۹۸ بود.

دستاوردها و کارهای برجسته

اعتبار نش حاصل چندین نظریه‌ی کلیدی ریاضی است که باعث شد او در این زمینه اسم و رسمی پیدا کند. این نظریه‌ها عبارتند از:

۱- قضیه‌ی تابع معکوس نش-موزر
۲- قضیه‌ی نش-دجورجی
۳- قضایای نشانندگی نش، که به گفته‌ی فرهنگستان علوم نروژ «یکی از ابتکاری‌ترین نتایج به‌دست‌آمده در تحلیل هندسی قرن بیستم» بودند.

نش سخنرانی‌ای را با عطف به زندگی پرتلاطم اما حرفه‌ای خویش ارائه داد و این‌گونه به پایان رساند:

«به‌لحاظ آماری، به‌نظر باورنکردنی می‌آید که یک ریاضیدان یا دانشمند بتواند در سن ۶۶ سالگی، با تلاش‌های پژوهشی بی‌وقفه، دستاوردهای گذشته‌ی خود را بیشتر کند. اما من هنوز دارم تلاش می‌کنم و منطقی است که با وقفه‌ی زمانی حدوداً ۲۵ ساله با تفکری نیمه‌توهمی که نوعی مرخصی را فراهم کرده بود، شرایطم غیرعادی باشد. بنابراین، امیدوارم با مطالعات فعلی‌ام یا با هر ایده‌ی جدیدی که در آینده می‌آید بتوانم چیز باارزشی به‌دست آورم.»

جایزه‌ها

همان‌طور که در بالا ذکر شد، نش در سال ۱۹۹۴ برنده‌ی جایزه‌ی نوبل اقتصاد شد. او این جایزه را با دو نفر دیگر به‌نام‌های جان سی. هارسانی و راینهارد سیلتن تسهیم کرد. این جایزه بابت «تحلیل تعادل به شیوه‌ای نوین در نظریه‌ی بازی‌های غیرمشارکتی» به آن‌ها اهدا شد.

نش جایزه‌ی آبل را نیز در سال ۲۰۱۵ برنده شد. این جایزه که به‌نام نیلس هنریک آبل نامگذاری شده است، از طرف کشور نروژ به کسانی اهدا می‌شود که به دستاوردهای بزرگی درزمینه‌ی ریاضیات دست یابند. این جایزه از طرف وزارت آموزش و پرورش این کشور توسط فرهنگستان علوم نروژ اعطا می‌شود.

آثار

همان‌طور که پیشتر ذکر شد، نش با تلاش‌هایش درزمینه‌ی ریاضیات گام‌های بلندی برداشت. او چندین مفهوم ریاضیاتی از جمله قضیه‌ی نشانندگی نش را مطرح کرد. همچنین، با تلاش‌های خود توانست تفاوت بین بازی‌های مشارکتی (که در آن، چندین بازیکن هدف یکسانی دارند) و غیرمشارکتی (بازی‌هایی که در آن، بازیکنان تک‌نفره با یکدیگر رقابت می‌کنند) را مشخص کند.

جمع‌بندی

جان اف. نش جونیور طلایه‌دار ریاضیات بود. او اعتبار خود را مرهون طرح چند مفهوم ریاضی و بردن چندین جایزه برای تلاش‌هایش درزمینه‌ی نظریه‌ی بازی‌های غیرمشارکتی است. اگرچه ممکن است او فردی نام‌آشنا نباشد، زندگی‌اش موضوع یک فیلم هالیوودی بود. مشکلات روانی پیش روی او و دستاوردهایش جزو مضامین اصلی فیلم «ذهن زیبا» با هنرمندی راسل کرو هستند.

منبع: کلینیک اقتصاد

پایان/